Geografia

Dział I. Azja, część 1
Temat 1. Azja jako kontynent kontrastów geograficznych
- wskazuje na mapie umowną granicę między Europą a Azją;
- odczytuje z mapy współrzędne geograficzne skrajnych punktów Azji;
- wyjaśnia, czym różni się rozciągłość południkowa od rozciągłości równoleżnikowej;
- opisuje konsekwencje dużej rozciągłości południkowej i równoleżnikowej Azji;
- wyjaśnia, co to znaczy, że Azja jest obszarem wielkich kontrastów geograficznych;
- podaje przykłady obszarów:
- najwyżej i najniżej położonych;
- o największej i najmniejszej sumie opadów rocznych;
- najgęściej i najmniej zaludnionych;
- o najwyższym i najniższym poziomie rozwoju gospodarczego (na przykładzie PKB na osobę).
- wyjaśnia zróżnicowanie rozmieszczenia ludności w Azji;
- podaje przyczyny zróżnicowania gospodarczego państw Azji;
- proponuje działania zmierzające do ograniczenia ubóstwa w najbiedniejszych krajach Azji.
Temat 2. Pacyficzny pierścień ognia
- wskazuje na mapie obszar określany jako pacyficzny pierścień ognia;
- opisuje rozmieszczenie płyt litosfery;
- wyjaśnia, w jaki sposób dochodzi do powstawania trzęsień ziemi;
- podaje definicję pojęcia tsunami;
- wyjaśnić związek między przebiegiem granic płyt litosfery a występowaniem rowów tektonicznych, wulkanów, trzęsień ziemi i tsunami;
- opisuje prawidłowość w rozmieszczeniu zjawisk sejsmicznych i wulkanicznych w odniesieniu do płyt litosfery;
- wymienia negatywny wpływ trzęsień ziemi i tsunami na życie człowieka;
- opisuje sposoby zapobiegania tragicznym skutkom trzęsień ziemi i tsunami;
- podaje podstawowe zasady zachowania podczas wystąpienia trzęsień ziemi.
Temat 3. Kultura ryżu w klimacie monsunowym
- opisuje, na podstawie klimatogramu, roczny przebieg temperatury powietrza i opadów w klimacie zwrotnikowym monsunowym;
- wyjaśnia, czym jest monsun oraz opisuje mechanizm powstawania monsunu letniego i zimowego;
- wyjaśnia, dlaczego ryż jest podstawą wyżywienia mieszkańców Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej;
- opisuje zastosowanie ryżu w życiu codziennym mieszkańców Azji Południowo-Wschodniej;
- wyjaśnia, co oznacza określenie „kultura ryżu” w odniesieniu do obszaru Azji Południowo-Wschodniej;
- wyjaśnia, dlaczego opóźniający się monsun letni może być przyczyną wystąpienia klęski głodu.
Dział I. Azja, część 2
Temat 1. Japonia
Ignacy z Japonii o Japonii - film (8:47), w którym młody Japończyk, Ignacy pięknym polskim językiem wprowadza widza w świat Japonii
- opisuje położenie Japonii na mapie;
- opisuje warunki przyrodnicze Japonii i ocenia, w jaki sposób każdy z nich miał wpływ na rozwój społeczny i gospodarczy Japonii (wpływ pozytywny i negatywny);
- wyspiarskie położenie;
- przewaga gór i wyżyn;
- zagrożenie trzęsieniami ziemi;
- zagrożenie tajfunami;
- wymienia podstawowe grupy produktów wytwarzanych w Japonii;
- uzasadnia, że Japonia jest obecnie jedną z najpotężniejszych i najnowocześniejszych gospodarek świata;
- opisuje problemy mieszkańców Japonii związane m.in. z pogonią za sukcesem i dążeniem do maksymalizowania wydajności pracy.
Temat 2. Chiny
- wskazuje na mapie wybrane obiekty geograficzne (Wyżyna Tybetańska, Himalaje, Nizina Chińska, Takla Makan, Wyżyna Lessowa, Pekin, Jangcy, Huang He);
- opisuje zróżnicowanie rozmieszczenia ludności w Chinach;
- podaje najważniejsze czynniki rozmieszczenia ludności w Chinach;
- opisuje historyczne i współczesne problemy demograficzne Chin (zachęcanie do zakładania dużych rodzin, przeludnienie, polityka jednego dziecka, znaczna przewaga liczby mężczyzn nad liczbą kobiet, spadek przyrostu naturalnego);
- opisuje przyczyny szybkiego rozwoju gospodarczego Chin;
- prognozuje zmiany roli i znaczenia Chin w światowej gospodarce i polityce.
Temat 3. Indie
- opisuje położenie Indii na mapie, wskazuje na mapie wybrane obiekty geograficzne (Nizina Indusu, Bangular, Nizina Gangesu, Himalaje, Kalkuta, Bombaj, Ghaty Zachodnie, Ghaty Wschodnie, Zatoka Bengalska, New Delhi, Morze Arabskie);
- opisuje zmiany liczby ludności w Indiach i zagrożenia wynikające z przeludnienia;
- wyjaśnia, co oznacza określenie potencjał ludnościowy Indii;
- opisuje problem dyskryminacji ludności ze względu na urodzenie (klasy społeczne), pochodzenie (miasto, wieś), płeć, religię;
- wyjaśnia znaczenie przemysłu nowoczesnych technologii w rozwoju gospodarczym Indii;
- wskazuje kierunki rozwoju społecznego Indii, które mogą mieć kluczowy wpływ na rozwój gospodarczy w przyszłości.
Temat 4. Bliski Wschód
- określa położenie Bliskiego Wschodu i wskazuje ten region na mapie świata;
- podaje nazwy kilku krajów leżących na Bliskim Wschodzie;
- wymienia cechy Bliskiego Wschodu, które wyróżniają ten region (np. zasoby ropy naftowej i gazu ziemnego, religia, klimat);
- podaje przykład konfliktów toczących się na Bliskim Wschodzie (Izrael - Palestyna, szyici - sunnici);
- wyjaśnia przyczyny tych konfliktów i ocenia ich skutki;
- wyjaśnia znaczenie wydobycia i eksportu ropy naftowej i gazu ziemnego dla krajów bliskowschodnich;
- charakteryzuje kulturę Bliskiego Wschodu uwzględniając zróżnicowanie religijne w regionie.
Dział III. Afryka, część 1
Temat 1. Położenie Afryki i strefy klimatyczno-roślinno-glebowe
- opisuje położenie geograficzne Afryki (m.in. względem równika, południka 0);
- wskazuje na mapie wybrane obiekty geograficzne:
- kotliny (Konga, Czadu, Nilu Białego);
- niziny (Senegalu, Mozambicka);
- wyżyny (Abisyńska, Wschodnioazjatycka);
- góry (Atlas, Smocze);
- pustynie (Sahara, Namib, Libijska);
- morza (Czerwone, Śródziemne);
- oceany (Atlantycki, Indyjski);
- wyspa (Madagaskar);
- półwysep (Somalijski).
- opisuje cyrkulację atmosferyczną w strefie międzyzwrotnikowej (miejsce powstawania niżów i wyżów barycznych, występowanie opadów zenitalnych, kierunek pasatów);
- opisuje strefy klimatyczno-roślinno-glebowe w Afryce;
- opisuje (na podstawie klimatogramu) roczny przebieg temperatury powietrza i opadów w poszczególnych strefach klimatycznych.
Temat 2. Gospodarowanie w strefie Sahelu
- wyjaśnia znaczenie terminów: Sahel, nomadowie, pustynnienie;
- wskazuje na mapie region Sahelu i określa warunki przyrodnicze charakterystyczne dla tego regionu;
- opisuje sposoby tradycyjnego gospodarowania w strefie Sahelu;
- omawia przyczyny pustynnienia i wskazuje sposoby zapobiegania temu procesowi.
Temat 3. Problemy wyżywienia w Afryce
- wyjaśnia, czym jest niedożywienie, głód, głód utajony;
- wymienia przyczyny niedożywienia i głodu w krajach afrykańskich;
- opisuje skutki niedożywienia i głodu;
- opisuje sposoby pomocy krajom zagrożonym głodem i niedożywieniem;
- wyjaśnia, czy różni się pomoc doraźna od długofalowej.
Dział IV. Afryka, część 2
Temat 1. Przemiany rolnictwa w Afryce - usunięty
Temat 2. Turystyka w Kenii
- cele lekcji dostępne wkrótce
Temat 3. Elementy nowoczesnej gospodarki w Maroku i Rwandzie
- cele lekcji dostępne wkrótce
Dział V. Ameryka Północna
Temat 1. Tornada i cyklony tropikalne w Stanach Zjednoczonych
- cele lekcji dostępne wkrótce
Temat 2. Produkcja i gospodarowanie żywnością w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych - usunięty
Temat 3. Rola Stanów Zjednoczonych w światowej gospodarce
- cele lekcji dostępne wkrótce
Dział VI. Ameryka Południowa
Temat 1. Środowisko przyrodnicze Ameryki Południowej i problemy zagospodarowania Amazonii
- cele lekcji dostępne wkrótce
Temat 2. Sytuacja rdzennej ludności w Ameryce Południowej
- cele lekcji dostępne wkrótce
Temat 3. Dzielnice biedy w miastach Ameryki Południowej
- cele lekcji dostępne wkrótce
Dział VII. Australia i Oceania oraz obszary okołobiegunowe
Temat 1. Środowisko przyrodnicze Australii i Oceanii
„Australia i Oceania" - film (25:04) do lekcji o najmniejszym kontynencie świata
Temat 2. Ludność i gospodarka Australii
- cele lekcji dostępne wkrótce
Temat 3. Antarktyda
- cele lekcji dostępne wkrótce